اختلالات رفتاری و عاطفی در کودکان یکی از مهمترین چالشهای روانشناسی کودک و سلامت روانی در جوامع امروزی محسوب میشود. این اختلالات میتوانند بر رشد شناختی، هیجانی و اجتماعی کودکان تأثیر منفی بگذارند و زمینهساز مشکلات جدی در آینده شوند. از اضطراب و افسردگی گرفته تا بیشفعالی و اختلالات نافرمانی، این مشکلات میتوانند عملکرد تحصیلی، روابط خانوادگی و اجتماعی کودکان را مختل کنند. عوامل متعددی از جمله ژنتیک، محیط خانوادگی، تجربیات آسیبزا و سبکهای فرزندپروری در شکلگیری این اختلالات نقش دارند. تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی مناسب، مانند مشاورههای روانشناختی و آموزش مهارتهای رفتاری، میتوانند به بهبود وضعیت کودک و کاهش تأثیرات منفی این مشکلات کمک کنند. در این مقاله، به بررسی شایعترین اختلالات رفتاری و عاطفی در کودکان، علل بروز آنها و راهکارهای درمانی پرداخته خواهد شد.
روند رشد کودک شما تا سن 5 سالگی ممکن است با چالشهای زیادی همراه باشد که البته این چالشها در هر کودک کاملا متفاوت و مختص به شخصیت فردی خودش محسوب میشود. بنابراین، طبق تحقیقاتی که روانشناسان در تمام دنیا انجام دادهاند، بهکار بردن کلمهی اختلال برای وجود یک مشکل یا رفتار متفاوت در کودک کار اشتباهی بوده و این کار باید کاملا علمی، محافظه کارانه و طبق نظر پزشک تشخیص و انجام داده شود. برای مثال کودکی که در مهد، نسبت به دیگر کودکان یادگیری ضعیفتری دارد الزاما نمیتواند طبق نظر مربی مهد دچار اختلال یادگیری یا نقص توجه (بیشفعالی) شده باشد، بلکه تنها یک روانشناس یا کاردرمانگر کودک میتواند با زیرنظر گرفتن رفتارها، بازیهای مختلف و آموزش دادن به او در مدت زمان مشخصی متوجه این موضوع شود که آیا کودک شما دچار اختلالات رفتاری بوده است یا خیر.
اختلالات رفتاری و عاطفی در کودکان انواع بسیار زیادی دارد که برخی از آنها طیف گستردهای از اختلالات رفتاری را در بر میگیرد از جمله اختلال اوتیسم در کودکان. اما تعدادی دیگر از اختلالات رفتاری و عاطفی هستند که به احتمال بسیار کمی کودکان دچار آنها میشوند مانند اختلال(ODD) یا نافرمانی مقابله جویانه.
بنابراین، ما در ادامه به شایعترین اختلالات رفتاری و عاطفی در کودکان اشاره خواهیم کرد تا با آنها آشنا شوید:
اختلال اضطرابی
اختلالات یادگیری و انواع آن
اختلال دو قطبی
اختلال طیف گسترده اوتیسم
اختلال سلوک
یا اختلال بیشفعالی (ADHD)
افسردگی
عوامل مختلفی وجود دارد که ممکن است موجب بروز یکی از اختلالات رفتاری و عاطفی در کودکان شود. برای مثال، ژنتیک یا وراثت تاثیر بسیار زیادی در شکلگیری اختلالات رفتاری در کودک دارد، یا محیطی که کودک در آنجا بزرگ میشود مثل خانه و محیط مدرسه یک عامل بیولوژیک مؤثر در بروز اختلالات محسوب میشود. همچنین، فشارهای روانی مکرر از سوی خانواده و والدین بر کودک به دلیل ظرفیت روانی کم او ممکن است کودک را دچار استرس، اختلالات رفتاری و عاطفی جدی کند.
روش درمان اختلالات رفتاری و عاطفی در هر کودک متفاوت بوده و با توجه به شخصیت فردی کودک، نوع اختلال و عوامل دیگر که در نتیجهی درمان مؤثر خواهد بود، طراحی و انتخاب میشود. از روشهای درمانی میتوان به استفاده از داروهای ضروری با تجویز پزشک برای کنترل برخی علائم مانند عدم تمرکز در بیشفعالی، رواندرمانی جهت آموزش و مشاوره به کودک و والدین او، کلاسهای مدیریت هیجانات و کنترل خشم اشاره کرد. همچنین، اگر شما ساکن جنوب تهران هستید و میخواهید از روشهای درمانی جهت تشخیص یا بهبود اختلالات رفتاری کودک خود اقدام کنید، میتوانید از طریق سایت مرکز توانبخشی نسیم و با دسترسی آسان از مناطق یافت آباد، تولیددارو، امام زاده حسن، مهرآباد، نعمت آباد، آذری و فلاح به مرکز توانبخشی نسیم در شهرک ولیعصر مراجعه کنید و از خدمات تخصصی با رویکردهای علمی که در این مرکز ارائه میشود، بهرهمند شوید.
درنهایت، اختلالات رفتاری و عاطفی در کودکان میتوانند تأثیرات عمیقی بر زندگی فردی، تحصیلی و اجتماعی آنها بگذارند و در صورت بیتوجهی، زمینهساز مشکلات جدی در بزرگسالی شوند. شما با روشهایی مانند مشاورهی روانشناختی، آموزش مهارتهای رفتاری، حمایت خانواده و برنامههای آموزشی هدفمند میتوانید مسیر رشد سالمتری را برای کودکان خود فراهم سازید. توجه به سلامت روان کودکان و ارائهی حمایتهای لازم، گامی مهم در جهت رشد و شکوفایی آنها در آینده خواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی نقش توانبخشی در بهبود مهارتها و اختلالات یادگیری میتوانید از طریق لینک زیر، مقالهی مرتبط با آن را در سایت مرکز توانبخشی نسیم مطالعه کنید.
مقاله اختلال یادگیری